Mart ayında dolar kurunda görünen sert yükselişle birlikte bütün medya mecralarında swap (değiş tokuş) konusu konuşulmaya başlandı. Herkesin gündemi birden bire gıda fiyatlarındaki artış ve yüksek enflasyondan yabancı bankaların TL borçlanma faizlerinin ne kadar yükseldiğinden ve Merkez Bankası’nın dış mihraklara karşı verdiği büyük mücadeleden bahseder oldu. 21 Mart’ta başlayan sert Dolar/TL kuru yükselişine şahit olduk. Önce Trump’ın İsrail konusundaki açıklamalarına dayandırılsa da bu hareketin ardından gelen swap piyasası ve “Swap Savaşları” başlıklarıyla ekonominin odağı birden enflasyon ve işsizlikten finansal piyasalardaki çalkantılara kaydı.

Yabancı bankların swapla bankalarımıza TL verebilmesi için Türkiye’ye gelip dövizlerini satmaları, yani bir şey karşılığında TL almaları gerekir. Swap piyasasındaki yüksek oranlar nedeniyle TL bulamayan yabancı kurumlar TL cinsinden portföylerinde bulunan hisse senedi, tahvil, bono gibi enstrümanları satmaya başladıkları zaman finansal piyasalarımızda düşüş ve hatta çöküş kaçınılmaz. Son günlerin hikâyesi ise 500 seviyesinin üzerine çıkan Türkiye’nin rekor CDS değerleri.

Reuters’ten yararlanarak elde ettiğimiz 2015 yılı başında beri oluşturduğumuz 5 yıllık Türkiye CDS’leri, BİST 100 Endeksi ve Dolar kuru ile Etki-Tepki analizleri yapmak için aşağıda iki farklı dönemi içeren VAR modelleri oluşturduk. Soldaki model Mart ayı yani Swap savaşlarının yaşandığı zamandan sonrasını içeren veri seti ile sağdaki model ise 2015 yılının başından başlayan bir veri seti ile daha uzun vadeli bir dönemi içeriyor. İlk göze çarpan dolar kurunun kendisine verilen 1 standart sapmalık şoklara mart ayından beri çok daha sert tepkiler verdiğini gösteriyor. Borsaya verilen şoklara ise negatif ve uzun döneme göre daha sert tepki veriyor. En önemli bulgulardan biri ise CDS’e verilen şoklara dolar kuru çok kısa ve cılız bir tepki verdikten sonra stabil kalıyor ve bu durum da aslında dolar kurunun net bir şekilde baskılandığını gösteriyor.

Bu kapsamda düşündüğümüz arasında sıkıştığımız bir Bermuda Üçgeni Var, Kur-Borsa-CDS değerleri. İstop oynar gibi her üç alandaki risk elden ele günü kurtarma kaygılı birbirine İVMESİ GİDEREK artan bir şekilde aktarılmaya çalışılıyor.

Caner Özdurak – Veysel Ulusoy